تاریخچه حسابداری
تاریخچه حسابداری
می خواهیم یه تاریخچه کوتاه و مفید از حسابداری رو در اختیار شما عزیزان قرار بدیم که امید واریم خوشتون بیاد
تارخچه حسابداری : نگهداری دفاتر حسابداری به شکل بسیار ساده از قرنها پیش
در تاریخ بشر معمول بوده است . بابلی ها پرداخت حقوق و دستمزد را با خط میخی
بر الواح گلی نقش می کرده اند و مصریان قدیم درآمد و هزینه ی مؤ سسات دولتی و
عملیات و معاملات بنگاههای بازرگانی را بر روی کاغذ پاپیروس ثبت می نمودند .
دفترداری دوبل یا دوطرفه که اساس سیستمهای جدید حسابداری است نیز سابقه
طولانی دارد و نمونه های متعددی از دفاتر حسابداری به صورت مترادف که قدیمی
ترین آنها مربوط به (1211) است و توسط بازرگانان ایتالیایی تنظیم گردید در موزه
های بزرگ دنیا موجود است.
اولین کتاب چاپی درباره ی دفترداری دوبل متعلق به یک راهب ایتالیایی به نام
لوکاپاچیولی است که در سال 1494 میلادی منتشر گردید و بسیاری اصول دفتر
داری و حسابداری زمان ما عیناً در آن ملاحظه می شود .
به نظر بعضی از محققان احتمال میرود رساله ی دفتر داری دوبل پاچیولی با استفاده
از نسخه ی خطی کتاب بند توکترولی ، تهیه شده باشد. به تدریج با تشکیل بازارهای
سرمایه و شرکتهای سهامی ، نیاز به حسابداری و حسابرسی حرفه ای اجتناب ناپذیر
گردید . قانون شرکتهای سال 1862 انگلستان به منظور حمایت از سرمایه گزاران در
مقابل تقلب و سوءاستفاده ، حسابرسی شرکتهای سهامی را الزامی کرد و در سال
1880 انجمن حسابداران خبره انگلستان و ویلز از تعدادی حسابدار ورزیده که از
دانش و مهارتهای تخصصی برخور دار و در انجام وظایف حرفه ای خود ملزم به
رعایت آیین رفتار حرفه ای مدونی بودند ، تشکیل گردید و به این ترتیب نمونه ای از
نظام حرفه ای حسابداری حرفه ای پدیدار شد .
در آمریکا اندیشه تدوین اصول و استانداردهای حسابداری در جهت حفظ منافع عامه
به دنبال بحران بزرگ اقتصادی با تشکیل کمیسیون اوراق بهادار و بورس نضج
گرفت و این کمیسیون به عنوان مرجع استاندارد ها حسابداری در آمریکا تاُیید شد . اما
کمیته رویه های حسابداری انجمن حسابداران رسمی آمریکا نخستین نهاد در بخش
خصوصی بود که از سال 1939 به تهیه و انتشار بولتنهای تحقیقات حسابداری – که
حکم استاندارد بود – پرداخت و تا سال 1959 به این کار ادامه داد البته قبل از آن
انجمن حسابداری آمریکا از سال 1936 بیانیه های موقتی را درباره ی اصول
حسابداری منتشر کرده بود . کوشش 14 ساله ی هیئت تدوین اصول حسابداری ،
تداوم این فعالیت در مقیاس بزرگتر بود . هیئت تدوین استاندارد های حسابداری مالی
که از سال 1973 با ترکیبی تازه و با حضور متخصصانی از نهادهای مختلف کار
خود را آغاز کرد و همچنان ادامه می دهد . مرجع کنونی استاندارد های حسابداری در
آمریکاست و تاُیید کمیسیون اوراق بهادار و بورس از استاندارد ها تهی شده توسط این
هیئت به آنها اعتبار و اقتدار می بخشد . با این حال کمیسیون اوراق بهادار و بورس
دستور العمل های اجرایی متعددی را در باره ی حسابداری شرکتهای سهامی عام و
شرکتهایی که در بورس های آمریکا پذیرفته میشود ، صادر کرده است و میکند ،
علاوه بر این انجمن حسابداری آمریکا و انجمن ملی حسابداران آمریکا نیز نشریات
ارزنده ای درباره ی مبانی نظری ، وصول و استانداردهای حسابداری در طول دهه
های گذشته منتشر کرده است که به تحقیقات و اظهار نظرهای پیشگامان و صاحب
نظران حسابداری در آمریکا متکی است و منبع با اهمیتی را برای تدوین کنندگان
استانداردها و درک مفاهیم و استاندارد های حسابداری در آمریکا فراهم می کند .
پیشینه ی حسابداری در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر میگردد که در این سرزمین
پا گرفت و مدارک حسابداری متنوع و متعددی برای اداره ی امور حکومتی و اجرای
فعالیت های اقتصادی اجرا شد که درپاسخ به نیاز زمان سیر تحولی و تکاملی داشته
است.
ممیزی املاک در تمدن ساسانی و تکامل حسابداری سیاق برای نگهداری حساب
درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان و نگهداری حساب فعالیت های
بازرگانی به حساب سیاق ، نمونه های بارز و پیشرفته ی آن است، در این عصر
حاضر اولین قانونی که حرفه حسابداری و حسابرسی را به رسمیت شناخت ، قانون
مالیات بر درآمد مصوب سال 1335 بود .در این قانون که حسابرسان مستقل تحت
عنوان محاسب و کارشناس قسم خورده یاد شده است . در آیین نامه ای که برای همین
قانون در سال 1340 توسط وزارت دارایی تدوین شد محاسب قسم خورده و
کارشناس حساب مطرح گردیده است.
از سالهای پیش برخی از اهل فن در صدد تشکیل انجمن حسابداران و حسابرسان
مستقل ایران بودند ، تنظیم آنچه که در بسیاری از کشور های مترقی جهان وجود
داشت .
در مرداد ماه 1340 وزارت دارایی بر اساس اختیارات حاصله از ماده 33 قانون
مالیات بر درآمد مصوب در سال 1340 ، آیین نامه مربوط به تاُسیس انجمن محاسبین
قسم خورده و کارشناسان حساب را به منظور تشکیل مرجع رسمی جهت رسیدگی به
حسابها و دفاتر اشخاص و شرکتها و مؤسات دیگر و اظهار نظر در اختلاف
محاسباتی صادر کرد . انجمن در این آیین نامه «مستقل و دارای شخصیت حقوقی»
معرفی شده است.
در دی ماه 1340 وزارت دارایی در فراهم آوردن مقدمات تشکیل این انجمن پیشقدم
شد و کمیسیونی را برای رسیدگی بر صلاحیت داوطلبان عضویت انجمن مذکور
تشکیل داد و در تیر ماه 1340 نخستین جامعه ی حسابداران و حسابرسان ایرانی با
36 نفر عضو تاُ سیس و این جامعه به ناه « انجمن قانونی محاسبین قسم خورده و
کارشناسان حساب ایران » به ثبت رسید، ماده اول اساسنامه انجمن ، هدف از تشکیل
آن را تشکیل ساختن حسابداران صلاحیت دار شرکت کشور و تربیت حسابداران
خبره و تمرکز عمل کارشناسی حساب و تدوین اصول حسابداری و حسابرسی و
اجرای دقیق موازین حرفه ای و اخلاقی توسط اعضای رسمی انجمن تعریف می کند .
انجمن قانونی محاسبین قسم خورده و کارشناسان حساب ایران تا خرداد ماه 1343
تنها جامع حرفه ای حسابداران و حسابرسان ایرانی بود ، در تاریخ 30 خرداد ماه
1343 انجمن دیگری به نام « انجمن حسابداران ایران» تاُسیس شد که هدف این
انجمن نیز توسعه ی حرفه ای حسابداری و حسابرسی بود .
در قانون مالیات های مستقیم مصوب 28 اسفند ماه 1345 مقرر شد که به منظور
استفاده از نتایج حسابرسی از میان حسابداران متخصص در امور رسیدگی به دفاتر و
حساب سود و زیان و ترازنامه برای تشخیص درآمد مشمول مالیات مؤدیان عده ای به
عنوان حسابدار رسمی تعین شوند در بعضی از موارد، نتیجه ی رسیدگی این
حسابداران رسمی مورد قبول وزارت دارایی قرار گرفته است درسنوات پس از
انقلاب سازمان حسابرسی با تصویب قانون تشکیل و اساس نامه قانون مجلس شورای
اسلامی عملاً فعالیت خود را از تاریخ 16 / 9 / 1362 با ادغام شرکت سهامی
حسابرسی وزارت امور اقتصادی و دارایی و مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی
و سازمان برنامه آغاز کرد ، همچنین قانون استفاده از خدمات تخصصی حسابداران
ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی در بهمن ماه 1372 به تصویب رسید ، به موجب
این قانون به منظور اعمال نظارت مالی بر واحد های تولیدی ، بازرگانی، خدماتی و
همچنین حصول اطمینان از قابل اعتماد بودن صورتهای مالی واحدهای مذبور در
جهت حفظ منابع عمومی ، صاحبان سرمایه و دیگر اشخاص ذیحق و ذینفع به دولت
اجازه داده می شود از خدمات حرفه ای و تخصصی حسابداران ذیصلاح استفاده
نماید .
بسم الله الرحمن الرحیم